Hoe kun je een thema inleiden en afsluiten?

Wanneer je begint met een nieuw thema, is het zaak je klas hiervoor enthousiast en betrokken te krijgen. Met verschillende werkvormen kun je achtergrondkennis aanbrengen, voorkennis activeren en de nieuwsgierigheid prikkelen. Zeker in de onderbouw kun je een thema inleiden met een ‘gebeurtenis’, zoals een ‘vondst’, een brief, een act of iets wat leerlingen hebben meegemaakt.

Naast goed inleiden is goed afsluiten belangrijk. Bij het afsluiten maak je de resultaten zichtbaar en bespreek je samen de leerprocessen. Hierdoor versterk je de opgedane kennis. 

Het inleiden van een thema

Hoe leid je een thema in?

• Vertel wat jullie de komende tijd gaan doen rond het thema en vraag aan je leerlingen wat zij daarbij interessant vinden en waar ze meer over te weten willen komen. Je kunt je klas (zeker in de onderbouw) ook een stem geven in het thema waar jullie mee aan de slag gaan of zelf het thema koppelen aan wat in de klas leeft. Inspraak bij de keuze van (sub)thema’s zorgt voor optimale betrokkenheid, waardoor leerlingen meer leren. Bij onderwerpen waar leerlingen niets van weten, geef je eerst een aantal lessen waardoor leerlingen vanzelf vragen krijgen over het thema.
• Een inleiding op een thema waarin je de context verduidelijkt of al enkele centrale concepten behandelt, wakkert de interesse aan en activeert (voor)kennis. Dit kan met voorlezen, vertellen of visuele ondersteuning, bijvoorbeeld door het laten zien van een voorwerp, foto of filmpje over het thema. Zo draagt een filmpje over zonne-energie voorafgaand aan het lezen van een tekst over dit thema bij aan tekstbegrip.
• Bedenk prikkelende vragen die de nieuwsgierigheid wekken en die ook kunnen dienen als uitgangspunt bij het lezen van een tekst bij het thema. Zo kun je een duidelijke koppeling leggen tussen het thema en de leefwereld van de leerlingen. Bij een thema als duurzaamheid kun je bijvoorbeeld vragen: ‘Waar komt het water uit de douche vandaan?’ en ‘Kan het water opraken als je te lang doucht?’

Het afsluiten van een thema

Bedenk samen met de klas hoe jullie het thema waaraan jullie gaan werken, willen presenteren en aan wie. Dat kan aan andere klassen zijn en/of aan ouders. Wanneer er meerdere klassen met hetzelfde thema werken of als er een schoolbreed thema is, zien leerlingen hetzelfde thema met een andere eindopdracht op een ander niveau. Leerlingen kunnen elkaar vertellen wat zij hebben gemaakt/geleerd. Het geven van een presentatie aan ouders is waardevol voor leerlingen en verhoogt de betrokkenheid van ouders.

De afsluiting kan bijvoorbeeld door een tentoonstelling, een digitaal portfolio, voorlezen uit eigen werk of een zelfgemaakt filmpje. Met een duidelijke afsluiting maak je leerlingen bewust van wat ze hebben geleerd en kunnen jullie samen trots zijn op het eindresultaat.