Van theorie naar praktijk

Boeken en rapporten

Rijke taal. Taaldidactiek voor het basisonderwijs (2020)

Koeven, E. van, & Smits, A. (Amsterdam: Boom uitgevers)

Het boek Rijke taal biedt tal van praktische handvatten voor het taal- en leesonderwijs gebaseerd op wetenschappelijke inzichten.

De zeven pijlers van onderwijs in begrijpend lezen (2022)

Houtveen, T. & Steensel, R. van (Stichting Lezen Reeks 35, Utrecht: Eburon)

Kennisbundel waarin leesexperts inzicht geven in de theorie van begrijpend lezen, met voorbeelden voor de toepassing van effectief leesonderwijs in de praktijk. Download

Leer ze lezen. Praktische inzichten uit onderzoek voor leraren basisonderwijs (2021)

Ros, B., Gelderen, A. van, Glopper, K. de, & Steensel, R. van (Meppel: Ten Brink Uitgevers)

Dit boek beschrijft in een korte, heldere en inspirerende stijl drieëntwintig internationale kernpublicaties over het (met begrip) leren lezen op de basisschool. Download

Van thematisch werken naar thematiseren (2021)

Bouwman, A., Houtsma, S., Mulder, M., & Wanningen, K. (Huizen: Pica)

Praktisch boek voor professionals die werken met kinderen tussen 3-7 jaar met handreikingen om het werken met een thema om te zetten naar thematiseren, d.w.z. in dynamisch samenspel met leerlingen.

De doorgaande leeslijn. De leesontwikkeling van 0-20 jaar (2020)

Stichting Lezen (Amsterdam: Stichting Lezen)

De doorgaande leeslijn geeft een beschrijving van de leesontwikkeling van kinderen en jongeren en van alle factoren die bepalend zijn voor het opgroeien tot lezer. Download

Uitdagend en functioneel taalonderwijs (2017)

Janson, D. (Nieuwolda: leuker.nu)

Praktisch handboek met veel voorbeelden over het integreren van het taal- en leesonderwijs met betekenisvolle inhouden van de zaakvakken en het loskomen van methodes.

Thema’s en Taal. Ontwikkelingsgerichte activiteiten in de midden- en bovenbouw (2017)

Pompert, B. & Koster, G. (Assen: Koninklijke Van Gorcum)

Boek met praktische handvatten en theoretische onderbouwing over het verbinden van wereldoriënterende thema’s en taalonderwijs in de bovenbouw.

Zaakvakken en taal: twee vliegen in één klap (2013)

Elsäcker, W. van., Damhuis, R., Droop, M., & Segers, E. (Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands)

Praktisch boek voor leerkrachten van groep 5 t/m 8 over het effectief inzetten van taalactiviteiten in het zaakvakonderwijs.

Verborgen talenten. Jeugdliteratuur op school (2012)

Mooren, P., Ghonem, K., Koeven, E. van, Kurvers, J. & Verschuren, H. (red.) (Bussum: Coutinho)

Handboek met achtergrondinformatie, tips en ideeën om lezen en jeugdboeken te koppelen aan de zaakvakken.

Artikelen

Rijk taalonderwijs zonder methode. Thematisch werken met taalrondes als basis (2022)

Vernout, W. (MeerTaal 9(2), 21-23)

Praktijkvoorbeeld van een school die de taalmethode en de zaakvakmethode heeft losgelaten en alle vakgebieden geïntegreerd aanbiedt aan de hand van schoolbrede thema’s. Lees het artikel

Kansen voor samenhang in vakken (2021)

Brugmans, L. (SLO Context PO 21, 4-6)

Artikel over het combineren van taal en rekenen met de zaakvakken. Lees het artikel

Wereldoriëntatie als basis voor taal en begrip (2021)

Koeven, E. van, & Smits, A.

Artikel op het blog Geletterdheid en schoolsucces dat ingaat op de mogelijkheden en voordelen van het integreren van het leesonderwijs met wereldoriëntatie. Lees het blog

Leerlingen en leerkrachten genieten nu echt van lezen. Rijk leesonderwijs leidt tot leesbegrip en leesplezier (2021)

SLO (SLO Context PO 20, 18-21)

Praktijkvoorbeeld van een school die de methodes voor begrijpend lezen, taal en spelling losliet, het leesonderwijs koppelt aan andere vakken en leesplezier voorop zet. Lees het artikel

Dieper duiken in een tekst (2021)

Smulders, M. (MeerTaal 8(2), 21-23)

Artikel met stappenplan voor close reading van rijke teksten binnen schoolbrede thema’s. Lees het artikel

De meervoudige kracht van schurende en naburige teksten (2020)

Jongstra, W., Ende, H. van den & Pauw, I. (Veerkracht 17(1), blz. 8-12)

Artikel over de aanpak van schurende en naburige teksten om de interactie met en over teksten te stimuleren en aan de hand van jeugdliteratuur het domeinverbindend leren te bevorderen. Lees het artikel

Rijke leesstof stimuleert: andere teksten maken je leesonderwijs betekenisvol (2019)

Janson, D. & Prenger, J. (MeerTaal 6(2), 30-33)

Artikel over de voordelen van zelf teksten uitkiezen voor het leesonderwijs en waar je deze kunt vinden. Lees het artikel

Goede teksten selecteren. Begrijpend lezen voorbij de methode (2018)

Buhrs, H. (JSW 9, 6-9)

Artikel over goed begrijpend leesonderwijs zonder methode door kennis centraal te stellen en thematisch te werken aan de hand van rijke teksten. Lees het artikel

Met boeken lezen bereik je alle taaldoelen (2021)

Cubiss (Lees Lezer Leest! – Kinderen & basisonderwijs)

Interview met Jantien Dhont (oud-docent taaldidactiek en curriculumexpert taal po bij SLO) over jeugdliteratuur als verbindende factor bij vakoverstijgend werken aan lees- en taaldoelen. Lees het artikel

De leesbevorderende leerkracht gebruikt jeugdliteratuur voor betekenisvol en vernieuwend onderwijs (2022)

Cubiss (Lees Lezer Leest! – Leesprofessional nu en straks)

Artikel waarin onderwijsadviseur Martijn Hensgens en basisschoolleerkracht Tim van de Luijtgaarden geïnterviewd worden over hoe je als leerkracht leesbevorderend te werk kunt gaan. Lees het artikel

Thematiseren in groep 3 (2024)

Bouwman, A. & Veen, J, van (HJK-online)

Artikel over thematiseren in groep 3. Er wordt – aan de hand van een praktijkvoorbeeld – beschreven hoe je een rijk thema kunt op- en inzetten in een doorgaande lijn vanuit de kleuterklas naar groep 3.
(Alleen te lezen met een abonnement op het tijdschrift HJK.) Lees het artikel

Brochures en handreikingen

Onderwijs in betrokken lezen en leren (2009)

Guthrie, J.T. & Oznungor, S. (Onderwijs Maak je Samen)

Handreiking over CORI-lezen door de ontwikkelaars van de aanpak, vertaald naar het Nederlands. Download

DENK! Werk aan groei in begrip (2018)

Houtveen, A.A.M. (red.) (Utrecht: Hogeschool Utrecht, Kenniscentrum leren en innoveren)

Onderbouwing, beschrijving en exploratie van de werkzaamheid van het begrijpend leesprogramma voor het basisonderwijs DENK! Bekijk de website

Websites en blogs

Thematisch onderwijs (2018)

Bootsma, M. (Meesterlezer)

Blog waarin Martin Bootsma uitlegt waarom hij voorstander is van thematisch onderwijs en voorbeelden geeft hoe de school waar hij werkt dit aanpakt. Lees het blog