Waarom zijn rijke teksten belangrijk?

Methodeteksten zijn vaak vereenvoudigd vanuit de veronderstelling dat leerlingen moeite hebben met lange zinnen met verbindingswoorden. Het tegendeel blijkt het geval. Juist versimpelde teksten begrijpen leerlingen vaak lastig, omdat hierin geen of weinig verbindings- en verwijswoorden staan en er geen logische structuur is. Onze hersenen hebben die logische structuur en samenhang nodig om een tekst te kunnen begrijpen.

Gebruik daarom alleen eenvoudige (AVI-)teksten om leerlingen (technisch) te leren lezen. Zodra ze dit onder de knie hebben, kunnen ze – met de juiste begeleiding en veel (voor)leestijd – lezen in mooie kinderboeken en aan de slag met rijke informatieve teksten.

Voordelen van rijke teksten ten opzichte van vereenvoudigde teksten

Wat zijn de voordelen van zo’n rijke tekst in vergelijking met de vereenvoudigde teksten zoals die in sommige lesmethodes staan?

• In vereenvoudigde teksten, zonder verwijs- en verbindingswoorden staan vaak losse zinnen waarin de samenhang ontbreekt. De lezer moet dan zelf op zoek naar verbanden en dat maakt zulke teksten juist moeilijk te begrijpen.
• Losse opsommingen of losstaande fragmenten in vereenvoudigde teksten belasten het werkgeheugen meer dan een samenhangende, goed gestructureerde langere tekst. Er is daardoor bij vereenvoudigde teksten minder ruimte en aandacht in het werkgeheugen voor de inhoud en de verbinding met de achtergrondkennis.
• Het gebruik van laagfrequente woorden wordt soms vermeden in vereenvoudigde teksten. Hierdoor krijgen leerlingen niet de kans hun woordenschat uit te breiden. Juist deze laagfrequente woorden zorgen voor de ontwikkeling van woordenschat, taal en kennis. Een rijke tekst biedt meestal voldoende context om woordbetekenissen uit de tekst te halen en worden deze onbekende woorden vaak in verschillende zinsverbanden herhaald.
• Vereenvoudigde teksten zijn zelden prikkelend en motiverend.
• Rijke teksten sluiten meer aan op de belevingswereld, vergroten de kennis van de wereld, maken nieuwsgierig en motiveren tot verder lezen.

Kortom, wanneer een tekst betekenisvol, prikkelend en aansprekend is en de inhoud door een heldere structuur en opbouw wordt overgebracht – zoals in rijke boeken en andere rijke teksten het geval is – is de kans groter dat alle leerlingen de tekst begrijpen en waarderen. Dit geldt ook voor zwakke lezers.